Kako živi prosječan Slovenac 27 godina od izlaska iz SFRJ?

12.01.2019 07:24

Stanovništvo Slovenije je ostarilo, ali im je životni vijek za osam godina duži, dok za kilogram hljeba rade trećinu vremena manje nego prije 27 godina, kada je ova zemlja 25. juna 1991. godine objavila Deklaraciju o nezavisnosti, odnosno o otcjepljenju od bivše SFRJ.

Slovenački portal siol.net objavio je zanimljive statističke podatke, ilustrujući socijalnu sliku nacije i životni standard Slovenaca prije 27 godina i danas.

Prosječna starost stanovništva Slovenije je 1. januara 1991. godine iznosila 35,9 godina, a danas 43,2 godine. Znatno je opao broj ljudi mlađih od 15 godina, dok je starijih od 65 godina sve više. Posljedično, 2017. godine je bilo skoro 44.000 djece manje u osnovnim školama nego 1991. godine.

Nasuprot tome, broj penzionera se povećava, a odnos između penzija i zarada se pogoršava.

Starosne penzije su 1992. godine dostizale 78,4 odsto neto plate, dok su u ljeto 2017. godine pale na 58,4 odsto. U Sloveniji je prošle godine bilo 1,27 miliona radno aktivnog stanovništva, od kojih je 67.000 bilo nezaposleno.

Prema podacima Zavoda za statistiku, danas u Sloveniji 19,4 odsto stanovništva ima 65 godina ili više, a predviđa se da će ta starosna grupacija 2057. godine činiti gotovo 31 posto slovenačke populacije.

Očekivani životni vijek će takođe biti produžen. Dječaci koji se rode u Sloveniji 2080. godine mogu da očekuju da će živjeti 87 godina, a djevojčice preko 91 godine.

Na početku svog puta u nezavisnost, Slovenija je naišla na velike ekonomske poteškoće, a isto to se dogodilo i 2008. kada je zemlju pogodila svjetska ekonomska kriza. Za 27 godina, Slovenija je promijenila dvije valute. Poslije proglašenja nezavisnosti 1991. godine, jugoslovenski dinar zamijenio je slovenački tolar.

Tolari su u početku štampani kao bonovi, koji su kasnije zamijenjeni stvarnim novčanicama. Ulaskom u Evropsku uniju, slovenački tolar je zamijenio euro.

Prema statističkoj kancelariji, zbog različitih valuta tokom proteklih 27 godina teško je porediti prosječne zarade 1991. godine i danas.

Međutim, neosporno je da su cijene od 1991. nadalje rasle sporije nego plate, navodi siol.net.

Prošlog ljeta je, kako precizira portal, prosječan Slovenac za kilogram crnog hljeba trebalo da radi 18 minuta, ili za trećinu vremena manje nego 1991. kada je radio 27 minuta.

Za kilogram mljevene kafe je 1991. morao da radi četiri puta više nego danas, tačnije 5,2 sati u odnosu na sadašnjih 1,18 sati, a da bi kupio novi putnički automobil „reno” prosječnom Slovencu je sada potrebno duplo manje rada (1.925 sati) nego prije 27 godina (3.702 sata).

U tekstu se takođe napominje da se u proteklih više od četvrt vijeka značajno promijenila i struktura slovenačke ekonomije. Prema Zavodu za statistiku, udeo prihoda od poljoprivrednih aktivnosti u BDP-u smanjen je za više od polovine sa 5,7 odsto 1991. godine na 2,1 odsto lani, a znatno je pao i udio prihoda od industrije i građevinarstva, dok je skočio udeo prihoda od usluga (sa 50,3 posto 1991. na 64,8 procenata 2017.).

Slovenačka ekonomija se 1991. suočila sa gubitkom jugoslovenskog tržišta i uvođenjem tržišne ekonomije.

U prve dvije godine nezavisnosti, ekonomska aktivnost je u velikoj mjeri usporila, tako da je 1991. BDP smanjen za 8,9 odsto, a u godinu kasnije za 5,5 odsto.

Ipak, sa današnje distance, BDP po stanovniku je u Sloveniji 1991. godine bio četiri puta manji nego 2017. Naime, prije 27 godina BDP je iznosio 5.100 eura po stanovniku, a prošle godine 21.000 eura, što je Sloveniju svrstalo na 16. mjesto među državama 28-članog bloka.

Pored toga, u prvim godinama nezavisnosti Slovenija je bilježila i visoku stopu inflacije koja je dostigla čak vrtoglavih 250 odsto. Tokom 2015. i 2016. godine u zemlji je došlo do deflacije, da bi prošle godine rast potrošačkih cijena iznosio 1,4 procenta, piše siol.net.

 

nezavisne.com