Četiri decenije od ZOI u Sarajevu: Igre koje su imale ljudsko lice

08.02.2024 11:46

Na današnji dan prije 40 godina na Olimpijskom stadionu "Koševo" u Sarajevu, tačno u 14:30 sati fanfare su označile početak svečanosti otvaranja Zimskih olimpijskih igara, jednog od najvažnijih i najvećih sportski događaja na svijetu.

ZOI u Sarajevu su od 8. do 19. februara 1984. godine okupile su 1.272 sportista iz 49 država ali i najeminentnije ličnosti iz sportskog, kulturnog i društveno-političkog života svijeta na jednom mjestu.

U ime organizatora goste je pozdravio predsjednik Organizacionog komiteta Branko Mikulić, a predsjednik MOK-a Huan Antonio Samaran, uz najljepše želje svetske olimpijske porodice, najavio je da će planeta "biti svjedok velikih Igara u Sarajevu i da će to biti najbolje organizovane Igre u istoriji zimskih olimpijada.

I zaista, tako je i bilo! Olimpijski plamen u veliku buktinju pretvorila je klizačica Sanda Dubravčić, a olimpijsku zakletvu u ime svih učesnika položio je as bijelih staza Bojan Križaj, koji simpatično zaboravlja riječi Olimpijske zakletve što su gledaoci podržali sa velikim aplauzom. U tom trenutku Sarajevo, Bosna i Hercegovina i Jugoslavija su bili centar svijeta.

Izbor Sarajeva za domaćina XIV ZOI objavljen je 18. maja 1978. tokom 80. sjednice Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK) u Atini. Gradovi protivkandidati bili su japanski Saporo i švedski Geteborg. Nakon dva kruga glasanja Sarajevo je većinom glasova dobilo organizaciju

Iz godine u godinu nicali su prekrasni objekti: kompleks "Zetra", staza za bob i sankanje, skakaonice, dvorane, "bijele pruge", žičare, hoteli, Olimpijsko selo i novinarsko naselje sa 2.640 stanova, saobraćajnice u pravcu planina i 28 zimsko-sportskih centara u BiH, koji su potvrdili da su OI, uz sve humanističke i sportske domete, za ovaj prostor i razvojna šansa.

Ukupna cijena ZOI u Sarajevu je bila 141.647.000 dolara, a završene su sa suficitom od 12.000.000 dolara. To su bile prve Olimpijske igre završene suficitom. Sve prethodne su imale dugove za sobom i mnogi gradovi i zemlje domaćini imali su teškoće da pokriju troškove.

10.450 volontera uz učešće hiljada i hiljada brigadista uključenih u pripremu Igara. Konzorcijum je raspolagao sa 27 hiljada kreveta, plasirao 206 hiljada noćenja u izletima i jednodnevnih izleta za oko 40 hiljada gostiju.  ZOI u Sarajevu je posjetilo oko 5.000 američkih građana (PAN-AM je prevezao 2.000, a JAT ostale putnike) i oko 52.000 turista. Zabilježeno je oko 640 hiljada posjetilaca, a ostvareno je oko 328 hiljada noćenja, evidentirano je oko 1,2 miliona donatora, veliki broj sponzora i plaćenih prava (oko 120 miliona US dolara) američke TV ABC… Ostvareno je desetine miliona US dolara i 1,6 milijardi dinara prihoda. I sve to bez ozbiljnih reklamacija.

Po mnogo čemu su bile rekordne – to su bile prve Igre na kojima nije bilo bojkota Sjevernoatlantskog ili Varšavskog pakta. Nastupila su 49 nacionalna saveza a, podijeljene su 222 medalje, učestvovalo je 2.691 sportista i trenera, prodato je 640.000 karata, a pratilo ih je 7.825 novinara i 760 redakcija. Sve ovo posmatralo je oko dvije i po milijarde gledalaca u svijetu.

Najuspešnije države bile su Istočna Njemačka (devet zlatnih, devet srebrnih i šest bronzanih medalja) i SSSR (šest zlatnih, 10 srebrnih i devet bronzanih medalja). Među armijom sportista je bio i Jure Franko, sa srebrom u veleslalomu, prvom jugoslovenskom kolajnom na Zimskim olimpijskim igrama. Ekipa SFRJ imala je 72 člana..

Maskota ZOI bio je Vučko, a i danas četiri decenije kasnije njegov lik budi najljepša sjećanja.

Četrnaeste zimske olimpijske igre u Sarajevu 1984. bile su Igre nadahnuća i iznad svega, imale su svoje ljudsko lice, ono najviše što ljudski rod može doseći kada djeluje u harmoniji na zajedničkom mirnodopskom rezultatu.

(Nezavisne)