Rode već godinama ne svraćaju u ove opštine

15.01.2025 16:11

Uprkos činjenici da iz porodilišta širom Srpske sve češće stižu optimističke vijesti o broju novorođenčadi, demografska slika ni izbliza nije ružičasta, čemu u prilog govori i podatak da se kolijevke lani nisu zaljuljale u Istočnom Drvaru i Istočnom Mostaru.

Prema podacima Fonda za dječiju zaštitu RS, iz pomenutih opština na adresu ove javne ustanove nije stigao nijedan zahtjev kada je riječ o naknadi za opremu novorođenčeta.  

- Najviše zahtjeva lani je stiglo iz Banjaluke, a najmanje iz Novog Goražda i Drinića - naveli su za „Glas“ u Fondu. 

Iako na adresu Fonda nije stigao nijedan zahtjev ni iz opštine Kupres RS, prvi čovjek te lokalne zajednice Srđan Petković istakao je za „Glas Srpske“ da je opština na samom kraju prošle godine postala bogatija za jednog stanovnika. 

- Jedno dijete je rođeno 29. decembra, imamo i dvije trudnice, a na jesen ako bog da troje prvačića će u školsku klupu. Oni su nada u bolje sutra, ostanak i opstanak u ovom kraju - rekao je Petković. 

Dodaje da u Kupresu osnovnu školu trenutno pohađa deset učenika, od prvog do petog razreda. 

Načelnik Istočnog Mostara Božo Sjeran rekao je da mladih ima u toj lokalnoj zajednici, ali da mnogi iz različitih razloga prebivalište imaju u nekim susjednim opštinama, zbog čega često nema upisa u matičnu knjigu rođenih, jer se upisuju u tim sredinama gdje su roditelji prijavljeni. 

- U prošloj godini nije rođeno nijedno dijete. Školu nemamo, djeca na nastavu idu u Mostar ili Nevesinje. Mnogo je problema - kazao je Sjeran.  

Ove tri opštine godinama su pri vrhu negativne statistike kada je riječ o prirodnom priraštaju, a demograf Stevo Pašalić kaže da to ne bi trebalo da nas čudi. 

- Male lokalne zajednice odavno kubure sa izumiranjem stanovništva. U njima je uglavnom stotinak stanovnika, starija populacija i sasvim je logično da se u tim opštinama godišnje rodi jedno ili nijedno dijete - rekao je Pašalić. 

Tvrdi da je na kraju 2023. godine Srpska imala 1,009 miliona stanovnika. 

- Demografska slika nije povoljna, nije ni u okruženju. Moramo se navići da će nas biti sve manje. Moramo se okrenuti kvalitetu kada je riječ o obrazovanju, zapošljavanju, ekonomiji. Prirodnim priraštajem nikada nećemo riješiti demografske probleme, jer su migracije i te kako ozbiljan problem - upozorio je Pašalić. 

Naglasio je da je neophodno mladima ponuditi bolje uslove za život i sigurnost, kako ne bi odlazili. 

- Kroz istoriju ljudi odlaze iz BiH, a sada pogotovo, kada je na sceni otimačina za radnom snagom u razvijenijim zemljama. Devedesetih godina prošlog vijeka u BiH je rođeno 66.700 djece, a 2023. godine 24.451 dijete, to je oko 60 odsto manje. Razlog tome je takozvani tempo efekat, odgođeno sklapanje brakova i rađanje u tridesetim godinama života - objasnio je Pašalić i zaključio da se prirodnim priraštajem ne može očekivati da se stanje popravi.  

Podvlači da bez boljih ekonomskih uslova za opstanak i ostanak nema ni bolje demografske slike Republike.  
 U prilog poraznoj demografskoj statistici u Srpskoj govori i podatak da brojne lokalne zajednice još čekaju prvu bebu u ovoj godini.  

Pronatalitetna podrška

Prema podacima Fonda za dječiju zaštitu majka koja najmanje godinu dana prije rođenja djeteta ima prebivalište u Srpskoj ostvaruje pravo na naknadu za opremu novorođenčeta u jednokratnom iznosu od 500 maraka. Zahtjev za naknadu se sa pratećom dokumentacijom dostavlja na adresu Fonda u roku od godinu dana od dana rođenja djeteta.

Osim toga, porodice u Srpskoj imaju pravo i na pronatalitetnu naknadu za treće rođeno dijete, koja iznosi 600 te za četvrto u iznosu od 450 maraka.